'De diamant van het Noorden'.
Drachten ontstond in de 17e eeuw uit de dorpjes Noorder-Dragten en Zuider-Dragten of Noorderdrachten en Zuyderdrachten aan het riviertje de Drait of Dracht. Het gebied was rijk aan hoogveen en voor het afvoeren van de hieruit gewonnen turf werd de Drachtster Compagnonsvaart gegraven. Later ontstonden in het gebied ook scheepswerven. Veel skûtsjes zijn op deze werven gebouwd.
Omdat Drachten pas in de jaren 50 een grotere plaats is geworden, dateert het grootste gedeelte van de bebouwing van na die tijd. Toch zijn er enkele gebouwen te vinden van architectonisch belang van voor die tijd. Enkele voorbeelden zijn het voormalig klooster aan de burgemeester Wuiteweg (waar deze weg onder de A7 door gaat), het Bleekerhûs (een herenhuis aan het Moleneind) en een Jugendstilhuis op de hoek van de Stationsstraat en de Lange West.
Rond de Torenstraat is een aantal woonhuizen te vinden die ontworpen zijn door gemeentearchitect Cees Rienks de Boer, waarvan het houtwerk beschilderd is naar een ontwerp van Theo van Doesburg uit 1921. Wegens de primaire kleuren die Van Doesburg voorschreef, wordt de wijk de Papegaaienbuurt genoemd.
Om de explosieve groei in de jaren vijftig in goede banen te leiden, heeft de gemeente Smallingerland het architectenbureau Van den Broek en Bakema in dienst genomen, dat bijvoorbeeld ook de Lijnbaan in Rotterdam op zijn naam heeft staan. Zij hebben het winkel- en voetgangersgebied van de plaats naar voorbeeld van de Lijnbaan ingericht en zijn ook verantwoordelijk voor de "Tjaardaflats", drie woonflats van 14 verdiepingen aan de oostelijke rand van de plaats om Drachten een stedelijker aanzien te geven.
De watertoren, ook uit de jaren vijftig, is genomineerd als rijksmonument. Drachten telt 24 rijksmonumenten en 37 gemeentelijke monumenten.
De schouwburg De Lawei, is een groot en modern theater. Achter De Lawei is de muziek-, dans- en toneelschool De Meldij gevestigd. Verder is er het jongerencentrum/poppodium Iduna en een bioscoop De Bios.
Het Museum Smallingerland, gevestigd in een oud klooster, toont werk van Friese kunstenaars als Pier Pander en Sjoerd de Roos, en beschikt daarnaast over werk van De Stijl-kunstenaar Theo van Doesburg, diens Drachtster geestverwanten de gebroeders Evert en Thijs Rinsema, en de Dada-kunstenaar Kurt Schwitters alsook schilderijen van Jan van der Kooi die jaren in Drachten en omgeving heeft gewerkt.
Fotoseries met foto's genomen in dit gebied.